आयआयटी मुंबईद्वारे विकसित नवीन डीप-लर्निंग फ्रेमवर्क SpADANet (स्पाडानेट) मर्यादित लेबल्स वापरूनही अनेक चक्रीवादळांमधील संरचनात्मक नुकसान अधिक अचूकपणे वर्गीकृत करू शकते.

Deep-dive

Mumbai

शहरांना पाणी पुरवठा करण्यासाठी टॅंकर च्या फेऱ्यांचे वेळापत्रक योजण्यासाठी संशोधकांनी व्यवहार्य चौकट तयार केली

मुंबई

द्विमितीय नॅनो-सामग्री वापरून प्रकाशीय निस्यंदक व तापविद्युत साधने बनवणे शक्य होईल असे एका सैद्धांतिक अभ्यासात सूचित

 

Mumbai

संशोधकांनी रॅंडम ऍक्सेस मेमरीचा उपयोग करून, मेंदूमध्ये असलेल्या चेतापेशींप्रमाणे असलेली, शक्तीशाली प्रसंभाव्य इलेक्ट्रॉनिक ज्ञानतंतू विकसित केली आहे 

Mumbai

फोटो सौजन्य यान कोप्रिवा, द्वारा अनस्प्लॅश

ग्राफीनच्या अति-सूक्ष्म कणांचा उपयोग करून संशोधकांनी मातीतील ओलावा मोजण्यासाठी संवेदक विकसित केला आहे

मुंबई

 

प्रकाशचित्र : अनस्प्लॅश द्वारा एरफान अफशारी  

घन पदार्थांच्या स्फटिक रचनेतील दोषांचा उपयोग इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांचा वेग वाढवण्यासाठी कसा करता येईल ह्याचा शोध संशोधकांनी घेतला

मुंबई

शेतातील मातीची ओलावा मोजण्यासाठी ग्राफीन ऑक्साईडपासून स्थायी व स्वस्त सूक्ष्म-संवेदक 

मुंबई

पार्किनसन्स डिझिझ रुग्णांमध्ये दिसणाऱ्या प्रथिनांचे पुंजके तयार होण्यास कारणीभूत असणाऱ्या रेण्वीय घटना संशोधकांनी शोधल्या

पारकिन्सन्स डिझिझ हा चेतासंस्थेचा एक विकार आहे, ज्यात शारीरीक हालचालींवर नियंत्रण रहात नाही, स्मृतीभ्रंश होतो व हातपाय ताठरतात. आपाल्या मेंदूतील चेतापेशींमधल्या ऍल्फा-सायन्यूक्लीन नावाच्या एका प्रथिनाचे तंतुमय पुंजके तयार झाल्यामुळे हा विकार होतो. मात्र हे पुंजके कशामुळे होतात हे मात्र अजूनही गूढ आहे व ते उलगडण्याच्या प्रयत्नात  अनेक संशोधक गुंतलेले आहेत.  

मुंबई

काही अणूंएवढी जाडी असलेली सामग्री वापरून तयार केलेल्या नॅनोचिप्स चा उपयोग क्वांटम संगणनासाठी करण्याचा संशोधकांचा प्रस्ताव

बेंगलुरु

तापविद्युत उपकरणांच्या नव्या संरचनेमुळे शक्ती व कार्यक्षमता, दोन्ही वाढवता येतील

इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे वापरताना उद्भवणारी एक लक्षणीय समस्या म्हणजे त्यांतून उत्पन्न होणारी उष्णता. ह्यामुळे विद्युत ऊर्जा तर वाया जातेच, पण खूप गरम झाल्याने उपकरणाचेही नुकसान होऊ शकते. उष्णतेचे विद्युत ऊर्जेत व विद्युत ऊर्जेचे उष्णतेत रूपांतर करणारे तापविद्युत साहित्य वापरून इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांतून उत्पन्न झालेल्या उष्णतेचे रूपांतर परत विद्युत ऊर्जेत करता येईल. यामुळे ऊर्जेचा अपव्यय टळेल आणि उपकरणेही अति तापणार नाहीत. 

Search Research Matters