तिरक्या पृष्ठभागावरील वाळलेले रक्ताचे थेंब व त्यातील भेगा अभ्यासून थेंब किती वेगाने व कुठल्या कोनात आदळला यासारखी माहिती मिळवली जाऊ शकते असे आयआयटी मुंबई येथील संशोधनात आढळले.

Science

मुंबई

शेतातील मातीची ओलावा मोजण्यासाठी ग्राफीन ऑक्साईडपासून स्थायी व स्वस्त सूक्ष्म-संवेदक 

मुंबई

पार्किनसन्स डिझिझ रुग्णांमध्ये दिसणाऱ्या प्रथिनांचे पुंजके तयार होण्यास कारणीभूत असणाऱ्या रेण्वीय घटना संशोधकांनी शोधल्या

पारकिन्सन्स डिझिझ हा चेतासंस्थेचा एक विकार आहे, ज्यात शारीरीक हालचालींवर नियंत्रण रहात नाही, स्मृतीभ्रंश होतो व हातपाय ताठरतात. आपाल्या मेंदूतील चेतापेशींमधल्या ऍल्फा-सायन्यूक्लीन नावाच्या एका प्रथिनाचे तंतुमय पुंजके तयार झाल्यामुळे हा विकार होतो. मात्र हे पुंजके कशामुळे होतात हे मात्र अजूनही गूढ आहे व ते उलगडण्याच्या प्रयत्नात  अनेक संशोधक गुंतलेले आहेत.  

मुंबई

काही अणूंएवढी जाडी असलेली सामग्री वापरून तयार केलेल्या नॅनोचिप्स चा उपयोग क्वांटम संगणनासाठी करण्याचा संशोधकांचा प्रस्ताव

बेंगलुरु

तापविद्युत उपकरणांच्या नव्या संरचनेमुळे शक्ती व कार्यक्षमता, दोन्ही वाढवता येतील

इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे वापरताना उद्भवणारी एक लक्षणीय समस्या म्हणजे त्यांतून उत्पन्न होणारी उष्णता. ह्यामुळे विद्युत ऊर्जा तर वाया जातेच, पण खूप गरम झाल्याने उपकरणाचेही नुकसान होऊ शकते. उष्णतेचे विद्युत ऊर्जेत व विद्युत ऊर्जेचे उष्णतेत रूपांतर करणारे तापविद्युत साहित्य वापरून इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांतून उत्पन्न झालेल्या उष्णतेचे रूपांतर परत विद्युत ऊर्जेत करता येईल. यामुळे ऊर्जेचा अपव्यय टळेल आणि उपकरणेही अति तापणार नाहीत. 

मुंबई

औषधीय रेणूंच्या संरचनेसाठी आवश्यक इष्ततम संप्रेरकांची निवड करण्यासाठी मशीन लर्निंग तंत्राचा वापर 

बेंगलुरू

प्रथिने मुद्रित करून त्यावर पेशी वाढवण्यासाठी लागणारे मायक्रोकॉंटॅक्ट शिक्के आता कमी किंमतीत तयार करणे शक्य

मुंबई

दूषित पाण्यातून जड धातू दूषितांना एकाच टप्प्यात काढून टाकण्यासाठी संशोधकांनी तयार केली नवीन सामग्री

मुंबई

नवीन संशोधनाने सिद्ध केले की रंग किंवा शाईच्या वाळलेल्या डागाचा आकार त्यातील कणांच्या आकारमान व प्रमाणावर अवलंबून असते

इंकजेट प्रिंटरसाठी ठराविकच शाई वापरावी असे का बरं सांगितले जाते?  कुठला इतर रंग किंवा वेगळी शाई वापरली तर का चालत नसावी? शाई योग्य नसेल तर पूर्ण व एकसमान छ्पाई होत नाही. छापण्यासाठी वापरली जाणारी शाई एक कलिल असते - म्हणजे घनपदार्थाचे बारीक कण द्रव पदार्थात निलंबित असतात. कागदावर एकसमान छापले जावे अश्या रीतीने घन कणांचा आकार व संहती ठरवून शाई तयार केली जाते.

मुंबई

सुधारित वर्धन विनिर्माण (इम्प्रुव्हड ऍडिटिव्ह मॅन्युफॅक्चरिंग) वापरून झीज झालेले औद्योगिक भाग दरुस्त करण्याची भारतीय तंत्रज्ञान संस्था मुंबई येथील संशोधकांनी प्रस्तावित केलेली नवीन पद्धत, उद्योगक्षेत्राच्या शाश्वत वाढीसाठी उपयुक्त ठरेल|

 

गुजरात

मायकोबॅक्टीरियम ट्यूबरक्युलोसिस या जीवाणूमुळे होणारा क्षयरोग जगात मृत्युचे एक प्रमुख कारण आहे. २०१७ साली जगभरात सुमारे १० दशलक्ष लोकांना क्षयरोग झाला आणि त्यापैकी १.६ दशलक्ष रुग्ण दगावले.

Search Research Matters